Hazar kıyısındaki 5 ülke anlaştı

Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından Hazar ülkeleri 20 yıldan fazla süren pazarlıklar sonrasında Hazar Denizi’nin yerüstü ve yeraltı kaynaklarını nasıl paylaşacaklarına dair ortak anlaşmaya vardı.

Rusya, İran, Azerbaycan, Türkmenistan veKazakistan liderleri dün Kazakistan’ın Aktau kentinde düzenlenen törende sözleşmeye imza koydu.
İmzalanan anlaşmayla Hazar’ın enerji kaynaklarının paylaşımında uzlaşmaya varıldı. Ayrıca Hazar’ın dibinden enerji boru hatlarının geçirilmesinde de ilerleme sağlandı. Türkmenistan ile Azerbaycan yıllardan beri “Trans-Hazar” doğalgaz boru hattıüzerinde görüşmeler yapıyordu. Ancak Hazar’ın hukuki statüsünün belirlenmemiş olması hayata geçirilmesine imkan vermiyordu. Türkmenistan; Azerbaycan üzerinden ve ardından Gürcistan ile Türkiye bağlantılı Avrupa’ya gaz ulaştırma fikrinden vazgeçmiş değil.
Petrol, doğalgaz ve havyar zengini
- Beş ülkenin göl ya da deniz yerine ‘iç su havzası’ diye nitelediği Hazar, petrol, doğalgaz ve havyar zengini bir bölge. ABD Enerji Enformasyon Dairesi’nin 2012 yılındaki tahminine göre bölgede 48 milyar varil petrol ve 8.3 trilyon m3’lük doğalgaz yatağı bulunuyor.
- Hazar’ın en büyük petrol sahası Kazakistan sahillerindeki Kaşagan. 13 milyon varil rezerviyle dünyanın en büyüklerinden biri. Ancak anlaşmazlıklar yüzünden petrol çıkarılması ve pazarlanmasında zorluklar yaşanıyordu.
- Ayrıca Hazar, dünyanın en pahalı yiyecekleri arasındaki havyarın da önemli bir kaynağı. Burada yaşayan mersin balıklarından çıkarılan havyar önemli bir gelir kaynağı.
Hazar anlaşmasının askeri içeriği de bulunuyor. Anlaşmaya göre Hazar’da kıyıdaş ülkeler dışında kimse askeri varlık gösteremeyecek, askeri üs açamayacak. Hazar güvenliği sadece beş ülke tarafından sağlanacak.
Hürriyet